Toprak Su Kaynakları

Türkiye doğu ile batı arasında bir köprü durumundadır. Türkiye’nin yüzey alanının %3’ü Avrupa kıtasında (Trakya), geri kalanı Asya Kıtasında (Anadolu) yer alır. Türkiye, 26°-45° doğu boylamları ile 36°-42° kuzey enlemleri arasındadır. Ülkemizin yüzölçümü yaklaşık olarak 780 000 km2’dir. 

Akarsular ve Göller

Ülkemiz 25 akarsu havzasından oluşmaktadır. Ülkemizde bulunan akarsuların çoğu ülke sınırları içinden doğmakta olup ülke içerisinde denize dökülmektedir. Sınırlarımız içinde doğup kendi kıyılarımızdan denize dökülen akarsulardan en önemlileri Kızılırmak (1 151 km), Sakarya (824 km), Büyük Menderes (584 km), Seyhan (560 km), Yeşilırmak (519 km), Ceyhan (509 km), Gediz (275 km), ve Küçük Menderes (129 km) nehirleridir. Sınırlarımız içinde doğup başka ülkelerin kıyılarından denize dökülen akarsular ise Fırat (Türkiye’de kalan kısmı 1 263 km), Dicle (Türkiye’de kalan kısmı 512 km), Çoruh (Türkiye’de kalan kısmı 354 km), Kura (Türkiye’de kalan kısmı 189 km) ve Aras (Türkiye’de kalan kısmı 548 km) nehirleridir. Asi (Türkiye’de kalan kısmı 88 km) ve Meriç (Türkiye’de kalan kısmı 187 km) nehirleri ise başka ülkelerin topraklarından doğup ülkemiz kıyılarında denize dökülmektedir.

Türkiye’de yağışların bölgelere ve mevsimlere göre değişken olması ve akarsuların yatak eğimlerinin farklılık göstermesi nedenlerinden dolayı akarsuların akış hızları/rejimleri, taşıdığı su miktarları, taşıdığı rusubat miktarları ve aşındırma güçleri yıl içerisinde değişkenlik göstermektedir. Akarsuların yatak eğimlerinin fazla olmasından dolayı akarsulardan hidroelektrik enerji üretme potansiyeli bulunmaktadır. Akarsuların yatak eğiminin yüksek olmasından ve yatak morfolojisinden kaynaklı olarak akarsularımız ulaşım için elverişli değildir.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda ülkemizde tespit edilen 320 adet doğal göl bulunmaktadır. Bu göllerin bir kısmı mevsimsel nitelikte olup kış yağışları ile dolmakta olup yazın yağış olmamasından dolayı ise kurumaktadır. Türkiye’deki göller arasında Van Gölü (3 713 km2), Tuz Gölü ( 1 300 km2), Beyşehir Gölü (656 km2), Eğirdir Gölü (482 km2) büyüklük olarak en büyük göllerdir.
Türkiye’de işletmede 861 adet baraj bulunmaktadır. Türkiye’deki barajlardan Atatürk Barajı 817 km2, Keban Barajı 675 km2, Ilısu Barajı 313 km2, Karakaya Barajı 268 km2, Hirfanlı Barajı 263 km2 yüzey alanına sahiptir.

İklim

Türkiye’nin iklimi yarı kurak iklim özelliğindedir. Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, yüksek sıradağların kıyılar boyunca uzanışı, yükseltinin batıdan doğuya artması ve kıyıya olan uzaklık nedenleriyle Türkiye’de sıcaklık, yağış ve rüzgârlar bölgeye ve zamana göre farklılık göstermektedir.
Türkiye’nin uzun yıllar yağış ortalaması yıllık 574 mm’dir. Doğu Karadeniz Bölgesi en fazla yağış alan (1 200–2 500 mm/yıl) yerdir, İç Anadolu Bölgesi (Tuz Gölü çevresi) en az yağış alan (250-300 mm/yıl) yerdir. Türkiye’nin Akdeniz ve Güney Ege Bölgesi kıyı yerleşimleri dışındaki diğer bölgelerinde kış aylarında kar yağışı görülür. 

Toprak Kaynakları

Türkiye’nin yüz ölçümü 78 milyon hektar olup, TÜİK ile Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre bu alanın 24 milyon hektarı tarım arazisidir. Yapılan etütlere göre; mevcut su potansiyeli ile sulanabilecek arazi miktarı 8,5 milyon hektar olarak hesaplanmıştır. 2019 yılı sonuna kadar 6,65 milyon hektar arazi sulamaya açılmış olup, bu alanın 3,61 4,36 milyon hektarı DSİ tarafından inşa edilmiş modern sulama şebekesine sahiptir.

Su Kaynakları

Türkiye’de yıllık ortalama yağış yaklaşık 574 mm olup, yılda ortalama 450 milyar m3 suya tekabül etmektedir. Günümüz teknik ve ekonomik şartları çerçevesinde, çeşitli maksatlara yönelik olarak tüketilebilecek yerüstü suyu potansiyeli yılda ortalama toplam 94 milyar m3’tür, 18 milyar m3 olarak belirlenen yeraltı suyu potansiyeli ile birlikte ülkemizin tüketilebilir yerüstü ve yeraltı su potansiyeli yılda ortalama toplam 112 milyar m3 olup, 57 milyar m3’ü kullanılmaktadır.